DELPHINE VAN DAMME

Wat is BPPV

BPPV staat voor benigne paroxysmale positioneringsvertigo en een letterlijke vertaling hiervoor is ‘goedaardige in aanvallen optredende houdingsgebonden duizeligheid’. Patiënten vertonen plots opkomende, kortdurende aanvallen van duizeligheid (samen met nystagmus), uitgelokt door bepaalde positieveranderingen. Er zijn geen geassocieerde gehoorsklachten. 15 – 40 % van de mensen met evenwichtsstoornissen blijken BPPV te hebben. Deze aandoening komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.

Oorzaken van BPPV

Delen van de gehoorsteentjes uit de utriculus zijn losgekomen en bij bepaalde snelle veranderingen van houding resulteert dit in een abnormale verspreiding van deze steentjes doorheen verschillende structuren van het evenwichtssysteem met hevige duizeligheid als gevolg.

De meest voorkomende oorzaak bij patiënten jonger dan 50 jaar is een trauma van het hoofd. Bij oudere personen is aftakeling van het vestibulair systeem of van het binnenoor de frequentste oorzaak. Minder vaak vindt men als oorzaak bijvoorbeeld een ooroperatie, ziekte van Ménière, ... Opvallend is dat men in meer dan 50 % van de gevallen geen aanwijsbare oorzaak kan vinden.

Soorten en kenmerken

Er zijn drie verschillende vormen van BPPV, afhankelijk van welk van de drie semicirculaire kanalen geprikkeld wordt door een bepaalde hoofd- of lichaamsbeweging.

1. Posterieure kanaal BPPV (± 81 % van de gevallen)
   • Uitgelokt door te gaan liggen, zich op te richten vanuit liggende houding, keren in bed (meestal naar één kant), omhoog kijken en omlaag kijken.
   • De duizeligheid kan heel hevig zijn maar duurt nooit langer dan een minuut en gaat dikwijls gepaard met braken
2. Horizontale kanaal BPPV (± 18 % van de gevallen)
   • Uitgelokt door in liggende houding snel te keren of het hoofd te draaien.
   • De duizeligheid komt bilateraal voor, soms heviger bij het draaien naar één bepaalde kant en kan binnen de twee minuten over zijn, maar kan ook blijven aanhouden.
3. Anterieure kanaal BPPV (± 1 % van de gevallen)
   • Komt heel weinig voor en de duizeligheid gaat binnen de minuut over.

Behandeling

Het gaat hier – zoals de naam aangeeft –om een goedaardig probleem en ook zonder verdere behandeling zullen de klachten en symptomen meestal spontaan verdwijnen over een periode van enkele weken tot maanden.

Medicatie heeft geen zin en kan zelfs de genezing vertragen. Ook het vermijden van de vertigo-uitlokkende beweging vertraagt de spontane genezing.

De laatste jaren worden therapeutische manoeuvres toegepast. Via vrij eenvoudige wentel- of zwaaimanoeuvres worden de patiënten meestal in enkele sessies klachtenvrij gemaakt. Indien dit lukt na één sessie, kan het manoeuvre nogmaals herhaald worden. Door deze manoeuvres worden de losgekomen oorsteentjes terug naar de juiste plaats gebracht, namelijk de utriculus.

Aandachtspunten voor de behandeling

• Geen of een lichte maaltijd eten voor de behandeling.
• Vraag een begeleider om u nadien naar huis te rijden.
• Geen medicatie (betahistine of betacerc) nemen vooraf.
• 24 uur na de behandeling uw hoofd stil houden.
• Op niet-aangedane zijde slapen.
• Hoofduiteinde van het bed hoger zetten of met twee kussens slapen.
• Oefeningen thuis doen.
• Kijk naar je vinger als je duizelig bent.

Relaxatietherapie

Ademhalingskinesitherapie

Voor de behandeling van luchtwegaandoeningen bij kinderen bestaan er veel verschillende technieken, welke echter niet allemaal even efficiënt zijn gebleken.

Vroeger werden technieken als tappotage en mechanische vibratie toegepast. Deze technieken gaan ervan uit dat de opgewekte trillingen het slijm (mucus) van de luchtwegwand kunnen losmaken. Externe trillingen worden door omliggende weefsels echter opgeslorpt en komen niet aan tot in de luchtwegwand waar het mucus zich bevindt. Deze technieken worden dus zelden nog uitgevoerd omdat ze slechts een zeer gering effect tonen en het nut van deze interventie niet is bewezen.

Bij baby’s en zuigelingen worden nu technieken gebruikt op basis van thoraxaandrukkingen en bouncing binnen de autogene drainage. Autogene drainage kan hulp bieden bij kinderen met obstructieve en restrictieve aandoeningen met hypersecretie problemen. Wanneer het kind niet coöperatief is (bvb. bij baby’s) zal er geassisteerde autogene drainage aangeboden worden. Kinderen die wel coöperatief zijn, worden gestimuleerd om zelf actief mee te werken aan de drainage (autogene drainage).

(Geassisteerde) autogene drainage is een respiratoire drainagetechniek waarbij men op een gecontroleerd niveau gaat in-en uitademen. Door op specifieke longvolumes te gaan ademhalen en dit gradueel op te bouwen, ontstaan er drukverschillen binnen de luchtwegen, welke resulteren in de mobilisatie van de slijmsecreties naar boven toe.

Omdat baby’s nog niet in staat zijn zelf hun ademhaling bewust te gaan controleren, zal de therapeut assisteren met behulp van zachte thoraxaandrukkingen. Door te voelen en gericht te luisteren naar de ademhaling van het kind, kan de therapeut het longvolume waarop het kind ademt gaan aanpassen naar gelang de plaats waar de secreties zich bevinden. De druk die wordt uitgeoefend gebeurt geleidelijk aan en volgt de anatomische beweging van de thorax tijdens de ademhaling. Bouncing is het zacht ritmisch op en neer bewegen op een fysiobal. De therapeut zit hierbij op de bal en neemt de baby op de schoot. Deze techniek heeft een ontspannend effect en versterkt tijdens de neerwaartse beweging de expiratoire stroomsnelheid, waardoor de wrijvingskrachten die nodig zijn om het mucus los te maken en opwaarts te mobiliseren, zullen toenemen.
Bij chronisch obstructieve longaandoeningen zijn de luchtwegen vaak instabiel en is het noodzakelijk om de intrabronchiale druk te verhogen, waardoor de luchtwegdoorgankelijkheid wordt verbeterd. Hierbij zal autogene drainage aldus gecombineerd worden met specifieke hulpmiddelen waarbij men tegen een weerstand gaat uitademen, o.a. P.E.P. en flutter.

Een efficiënte hoest die op het juiste moment plaats vindt, is belangrijk voor het evacueren van de slijmsecreties. Kinderen die goed coöperatief zijn, zullen daarom een correcte hoesttechniek aangeleerd krijgen, waardoor ze de slijmen op een goede manier leren ophoesten. Kinderen die niet coöperatief zijn, zoals baby’s en zuigelingen, zullen na de hoest de slijmen inslikken, welke vervolgens in het spijsverteringsstelsel terecht komen en nadien langs die weg het lichaam verlaten.

Volwassenen met COPD, chronische bronchitis, pneumonie of andere aandoeningen waarbij veel slijmen worden geproduceerd, kunnen geholpen worden met respiratoire kinesitherapie. De patiënt wordt aangeleerd hoe hij zodanig kan ademen zodat hij zelf zijn slijmen kan losmaken. Autogene drainage maakt gebruik van een luchtstroom tijdens het uitademen om het slijm te verplaatsen van de kleine luchtwegen naar de centrale luchtwegen. Er kunnen ook technieken worden toegepast waarbij de therapeut helpt met aandrukkingen op de buik. Het aanleren van de correct hoesttechniek, ook wel huffen genaamd, is van groot belang.

Hoe verloopt de therapie?